Małgorzata Fuszara: Na pewno nie był to prezent, choć przez lata przyznanie kobietom praw wyborczych było w ten sposób przedstawiane. Tak jakby kobiety przyszły do Piłsudskiego, poprosiły
Zgoda (prawie) powszechna. W rzeczywistości batalia o przyznanie praw wyborczych kobietom była zorganizowaną już wcześniej w skali całego kraju akcją. „Mówi się o tym, że do sejmu
Ambasada RP podała informacje szczegółowe w kontekście Polonii we Francji. Jej przedstawiciele będą mogli głosować wyłącznie korespondencyjnie w czterech obwodach wyborczych. Głosowanie we Francji na Prezydenta RP odbędzie się 28 czerwca br. w godzinach od 7:00 do 21:00.
Ponadto możemy uznać, że przyznanie praw wybor-czych kobietom było kamieniem węgielnym dla budowania systemu praw kobiet w Polsce oraz tożsamości konstytucyjnej w zakresie praw kobiet – każda kolejna konstytucja oprócz tego, że zawierała zapisy o prawach wyborczych kobiet, to poszerzała zakres praw istotnych dla kobiet.
szczególnie do Szwajcarii i Francji, żeby tam zdobyć wyższe wykształ-cenie. W 1897 roku Uniwersytet Jagielloński, jako pierwszy na ziemiach polskich, umożliwił kobietom podjęcie regularnych studiów. W efekcie tych zmian pojawiła się grupa kobiet posiadających wyższe wykształ-
Kobiety, które głosowały na Konfederację. "Na wywiady pod publikę łatwo złapać ludzi, a Korwin jest szczery". Gdyby we wczorajszych wyborach głosowały wyłącznie kobiety, Konfederacja
- Przyznanie praw wyborczych kobietom nie było efektem dania im jakiegoś prezentu - przekonywała Karolina Wigura z Uniwersytetu Warszawskiego i "Kultury Liberalnej". O roli kobiet w odzyskaniu
Ile praw dla mniejszości Debata Klubu Ekspertów "Rzeczpospolitej" Janusz Kochanowski, rzecznik praw obywatelskich Nazywa się ten ustrój demokracją, ponieważ opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy obywatel jest równy wobec prawa. Jeśli zaś chodzi o znaczenie, to jednostkę ceni się nie ze
Wobec takiego nieuświadomienia wydaje się konieczne przedstawić w ogólniejszym zarysie usiłowania, jakie w różnych krajach kobiety czyniły i czynią dla pozyskania praw wyborczych, a także i rezultaty, jakie przez nie uzyskały.
RUCH SUFRAŻYSTEK, WALCZĄCY O PRZYZNANIE KOBIETOM PRAW WYBORCZYCH - Krzyżówka. Poniżej znajduje się lista wszystkich znalezionych haseł krzyżówkowych pasujących do szukanego przez Ciebie opisu.
duney. Gdy myślicie o Szwajcarii, prawdopodobnie macie przed oczami przepiękny, zróżnicowany kulturowo, progresywny politycznie i bogaty kraj. I cóż, Wasze wyobrażenie jest mniej więcej prawidłowe! Należy jednak pamiętać, że nie ma róży bez kolców, a pod najpiękniejszym z dywanów jest mnóstwo kurzu. W Helwecji ta wstydliwa kwestia ukryta w cieniu nosi sukienkę i wysokie obcasy. Jednym słowem: opowiem Wam dzisiaj o prawach kobiet w Szwajcarii. Najpierw dotknę bezlitosnej rzeczywistości pracujących kobiet w Szwajcarii, a potem spróbuję się dokopać do jej źródeł. W tym celu cofnę się w czasie do lat 70-tych, gdy Szwajcarki jako niemal ostatnie w Europie otrzymały prawa wyborcze na poziomie federalnym i prześledzę ewolucję ich praw przez ostatnie kilkadziesiąt lat. Zakończę natomiast kilkoma przemyśleniami na temat różnic mentalności i podejścia Szwajcarek i Polek. Zanim jednak zajmę się tematem praw kobiet na poważnie, chciałabym ustosunkować się do jednej kwestii. Mam wrażenie, że wszyscy, którzy dyskutują o pracy kobiet, szklanym suficie, gdy się nosi obcasy i młodych matkach, chcieliby albo te biedne kobiety zamknąć w domu (vide: Szwajcarzy) albo całkowicie odwrotnie – wysłać do pracy za wszelką cenę (vide: Polacy). Czyli obie strony tak naprawdę chcieliby tym kobietom odebrać możliwość wyboru! Co gorsza – w takim dwubiegunowym postrzeganiu rzeczywistości celują kobiety, które same są swoimi najgorszymi wrogami. Podejmuję temat, ale absolutnie protestuję przeciwko tej pułapce równaniu praw kobiet WYŁĄCZNIE z prawem do pracy na takich samych warunkach jak mężczyźni. Najważniejsze prawo kobiet to dla mnie przede wszystkim prawo do wyboru swojej drogi życiowej bez przeszkód i utrudnień ze strony państwa i świata biznesu i ostracyzmu ze strony społeczeństwa. Jak wygląda rzeczywistość pracujących Szwajcarek? Według badań Wskaźnika Szklanego Sufitu przeprowadzonych przez The Economist, Szwajcaria jest jednym z najgorszych miejsc dla pracujących kobiet spośród krajów OECD (czyli spośród 35 wysoko rozwiniętych, demokratycznych państw). W tym rankingu Szwajcaria zajęła 4 miejsce od końca wyprzedzając jedynie Turcję, Japonię i Koreę Południową. Wskaźnik uwzględniał koszt opieki nad dziećmi, wynagrodzenia, uczestnictwo w rynku pracy, wykształcenie, prawa związane z macierzyństwem, liczbę wniosków do szkół biznesowych i ich obecność w kadrze menedżerskiej. Co ciekawe, najgorszy wynik Szwajcaria osiągnęła w liczbie kobiet z wyższym wykształceniem. Procent Szwajcarek z wyższym wykształceniem jest aż 12,3% niższy niż procent mężczyzn. Tymczasem w większości krajów OECD, sytuacja wygląda kompletnie odwrotnie – i średnia wynosi 4,5% na korzyść kobiet. Podobnie jeśli chodzi o koszt opieki nad dziećmi – w Szwajcarii wynosi on przeciętnie aż 41,2% średniego wynagrodzenia. Tak mówią statystyki – a jak jest naprawdę? Fakt, szwajcarski system szkolno-przedszkolny wręcz utrudnia pracę kobietom. Znam osobiście tylko jedną kobietę z małymi dziećmi, która pracuje na cały etat i jej pociechy chodzą do publicznego przedszkola. Cała reszta pracujących kobiet korzysta z przedszkoli lub szkół prywatnych, niani lub pracuje na dziwne cząstki etatu, które są charakterystyczne chyba wyłącznie dla Szwajcarii. Należy dodać, że wiele kobiet po prostu nie musi pracować i pensja męża wystarcza na utrzymanie rodziny. Jest też inna kwestia: w Szwajcarii matki pracujące na cały etat spotykają się przynajmniej ze zdziwieniem. Rzadko tutaj ktoś głośno wygłasza swoją opinię na ten temat – bo po prostu Szwajcarzy raczej pilnują własnego nosa i nie wtrącają się w sprawy innych – ale aktywnym zawodowo kobietom w Szwajcarii wiatr wieje prosto w twarz. Plakaty zachęcające do głosowania przeciwko i za przyznaniem Szwajcarkom praw wyborczych – 1971 rok. Nie inaczej było w przeszłości. Dopiero w 1971 roku Szwajcarki otrzymały prawa wyborcze na poziomie federalnym (czyli mogły głosować w wyborach i referendach na poziomie krajowym) i mogły aktywnie uczestniczyć w życiu politycznym. W Europie później prawa wyborcze otrzymały tylko obywatelki Mołdawii i Liechtensteinu. Ze względu na system demokracji bezpośredniej – nad prawami wyborczymi swoich matek, żon i sióstr głosowali… mężczyźni! I oczywiście podczas pierwszej próby, ten wniosek nie przeszedł – w 1959 roku Szwajcarzy zagłosowali przeciw przyznaniu kobietom praw wyborczych (67%). Czy Szwajcaria jest (była) jakoś wyjątkowo uwsteczniona w tym względzie? No cóż, na całym świecie przez tysiące lat władza spoczywała wyłącznie w męskich rękach, a opresje względem kobiet były przerażającym uniwersalnym fenomenem. Paradoksalnie to system demokracji bezpośredniej był winny za tak późne przyznanie kobietom prawa głosu. W końcu to nie parlament ustanawiał takie prawo, ale obywatele. W Szwajcarii prawo do głosowania znaczy o wiele więcej niż w innych krajach – jest to de facto prawo do rządzenia krajem. A kto się chce dzielić władzą? Od 1971 roku kobiety co prawda mogły aktywnie uczestniczyć w życiu politycznym kraju, ale niekoniecznie swojego kantonu. Kantony przyznawały kobietom prawa wyborcze w różnych latach, przy czym w kantonie Appenzell Innerhoden stało się to dopiero w 1991 po interwencji Federalnego Sądu Najwyższego. Dzięki tym niezgodnościom dochodziło do wielu paradoksów – między innymi niektóre parlamentarzystki reprezentujące swoje kantony nie mogły w nich głosować. Wrzesień 1985 roku to kamień milowy dla Szwajcarek. Właśnie wtedy otrzymały one takie same prawa jak mężczyzna w rodzinie. Wcześniej nie mogły bez zgody męża podejmować pracy, zakładać konta bankowego ani nawet zarządzać swoimi pieniędzmi. W 1999 roku Szwajcaria miała pierwszego prezydenta w spódnicy – Ruth Dreifuss, a w 2010 roku Rada Federalna (czyli 7-osobowy rząd Szwajcarii) miała po raz pierwszy więcej kobiet niż mężczyzn. Pierwsze Szwajcarki w Parlamencie – 1972 rok. W 2002 roku Szwajcaria zalegalizowała aborcję do 12 tygodnia ciąży i pigułkę „dzień po” bez recepty. Od tego czasu liczba aborcji w Szwajcarii nieustannie spada. Kolejny kamień milowy dla Szwajcarek to był rok 2005, kiedy to został wprowadzony płatny urlop macierzyński (wcześniej ten pomysł był odrzucony aż czterokrotnie w referendach ogólnokrajowych). Oczywiście, wcześniej wiele firm oferowało to swoim pracownicom, jednak nigdy nie było to skodyfikowane. Obecnie Szwajcarki mogą liczyć na 14 tygodni płatnego urlopu macierzyńskiego i jest to jeden z krótszych urlopów w Europie. W Szwajcarii nie ma czegoś takiego jak urlop tacierzyński. Dlaczego? Dlaczego ta bogata i progresywna Szwajcaria tak nie lubi kobiet? Przyczyna tkwi oczywiście w historii kraju i w mentalności jego mieszkańców. Otóż pamiętajmy, że Szwajcaria została „oszczędzona” w obu wojnach światowych. A to te dwie globalne awantury były odpowiedzialne za niepokoje społeczne, które doprowadziły do stopniowego wyrównania praw kobiet i mężczyzn. Maksymalnie upraszczając – kobiety, które w czasie wojny musiały zająć męskie stanowiska pracy nie dały się stamtąd tak łatwo wypędzić. Szwajcarki przez bardzo długi czas one same nie widziały potrzeby posiadania praw wyborczych ani chociażby prawa samostanowienia o swoim losie. „Kobiety powinny gotować w domu, a nie głosować.”, „Kobiety w polityce są wbrew boskim prawom.” – nie, to nie jest szowinistyczne męskie gadanie przy piwie i grillu – to są wycinki z wywiadu ze Szwajcarkami z kantonu Appenzell z roku 1982! Fakt, można uznać, że Szwajcarzy i Szwajcarki są raczej oporni na zmiany. Trudno jednak dyskutować na temat ich mentalności biorąc pod uwagę różnice kulturowe pomiędzy różnymi częściami lingwistycznymi. Dlatego zamiast całej litanii poświęconej konserwatyzmowi Szwajcarów chciałabym zwrócić uwagę na kompletnie inny aspekt. Polska w raporcie Wskaźnika Szklanego Sufitu wspominanego na początku artykuły zajęła bardzo wysokie miejsce 4, Szwajcaria też 4… tyle że od końca. Czyli w zasadzie to Polska powinna być kobiecym rajem, a Szwajcaria piekłem. Czy jest tak naprawdę? Mam dziwne wrażenie, że Polska i Szwajcaria to dwie skrajności, których żadna nie jest ideałem. Polski w Polsce po urodzeniu dziecka zwykle wracają do pracy na cały etat – owszem. Ale czy robią to, bo tego chcą, czy ekonomiczna konieczność i presja społeczeństwa je do tego zmusza? Matka-Polka kojarzy mi się jednoznacznie z kobietą pracującą na kilka etatów: jako matka, żona, sprzątaczka i w swoim zawodzie. Jesteśmy na samej górze rankingu… Szwajcarki powinny nam zazdrościć… Czyżby? Matka-Szwajcarka prawdopodobnie za głowę by się złapała, gdyby usłyszała o takim podziale obowiązków. Dla nich można ALBO być matką na 100%, ALBO pracować. Znam nawet kilka Szwajcarek, które mimo że zdecydowały się zostać z dziećmi w domu, mają panie do sprzątania – bo nawet ten aspekt wydaje im się zbyt ciężki. Praca domowa jest tu traktowana na tyle poważnie, że kobiety nie wahają się wpisać do swojego CV: „Full-time mother” i jest to traktowane przez pracodawców jako istotny powód zawodowej przerwy. I cóż – niektórzy będą się zżymać, a inni stwierdzą, że takie rozwiązanie jest właśnie pro-kobiece. Dla mnie jednak dwie strony tego medalu zdają się pułapką – właśnie przez to, że kobiety nie mają w zasadzie realnego wyboru. Owszem, prawo im niczego nie zabrania, ale pójście pod prąd będzie wymagało sporego poświęcenia. Czy naprawdę o to chodziło walczącym o prawa kobiet? Jeśli Was interesuje ten temat, koniecznie obejrzyjcie szwajcarski film z tego roku (2017): Die Göttliche Ordnung
Wyświetleń: 14,239 W ciągu ostatnich kilku stuleci kobiety dokonały zmian prawnych, społecznych i politycznych. Jednym z nich było prawo wyborcze. Minęło prawie sto lat, zanim połączone wysiłki wszystkich działaczy przyniosły owoce, a kobiety zyskały prawo do głosowania. Tutaj można prześledzić historię przyznawania kobietom prawa do głosowania. Krótki przegląd Przez 19th stulecie, kobiety już domagali się równości w sferze gospodarczej i politycznej oraz wobec reform społecznych. Do połowy 19th wieku kobiety starały się zmienić prawo, aby przyznać im prawo do głosowania. Zarówno organizacje krajowe, jak i międzynarodowe połączyły siły, aby połączyć wysiłki w tym celu. Należą do nich Międzynarodowy Sojusz Sufrażystek dla Kobiet która została założona w 1904 roku w Berlinie w Niemczech. Stół prezydencki podczas VII Kongresu International Woman Suffrage Alliance IWSA w Budapeszcie 1913. credit@ Wikipedia W ostatnich stuleciach miało miejsce wiele przypadków, w których kobiety były selektywnie dawane, a następnie całkowicie pozbawione prawa do głosowania. W 1838 r. Wyspy Pitcairn były pierwszą prowincją na świecie, która przyznawała i stale utrzymywała prawa wyborcze dla kobiet. W 1913 Norwegia stała się pierwszym suwerennym krajem, który to zrobił. Królestwo Hawajów pierwotnie miało powszechne prawo wyborcze w 1840 r. Ale zostało ono uchylone w 1852 r., aw 1898 r. zostało zaanektowane przez Stany Zjednoczone. Imperia rosyjskie i brytyjskie W latach po 1869 w kilku prowincjach imperium rosyjskiego i brytyjskiego przyznano prawo wyborcze kobiet. Niektóre z tych prowincji, jak Australia, Nowa Zelandia i Finlandia, stały się później suwerennymi państwami. Na Wyspie Man kobiety posiadające majątek uzyskały prawo do głosowania w 1881 roku. W 1893 roku prawo do głosowania otrzymały kobiety w Nowej Zelandii (która była wówczas samorządną kolonią brytyjską). Nie-Aborygenki w Australii stopniowo uzyskiwały prawo do głosowania w latach 1894-1911. W rosyjskim Wielkim Księstwie Finlandii, przed uzyskaniem niepodległości, kobiety były pierwszymi na świecie, które uzyskały równe rasowo prawa wyborcze. W 1906 r. uzyskali zarówno prawo do głosowania, jak i kandydowania. Większość głównych mocarstw zachodnich przyznała kobietom prawa wyborcze w okresie międzywojennym. Należały do nich Kanada (1917), Niemcy i Brytania (1918), Austria i Holandia (1919) oraz Stany Zjednoczone (1920). Europa We Francji kobiety otrzymały prawo do głosowania dopiero w 1944 r. W Grecji piśmienne kobiety mają prawo głosowania w wyborach lokalnych od 1930 r. Jednak równe prawa wyborcze dla wszystkich kobiet przyznano dopiero w 1952 r. W Szwajcarii kobiety miały prawo do głosowania w wyborach lokalnych. prawo do głosowania na szczeblu federalnym od 1971 r. W latach 1959-1990 uzyskali prawo do głosowania na szczeblu lokalnych kantonów. Scenariusz po wojnie światowej Kobiety pracujące w fabryce podczas wojny. kredyt@ Rola i wkład kobiet w I wojnę światową podważyły wiele mitów na temat fizycznej i psychicznej niższości kobiet. Pogląd, że kobiety są niezdolne do głosowania, zarówno z powodu konstytucji, jak i temperamentu, stał się trudny do utrzymania. Skoro kobiety mogły pracować w fabrykach amunicji, to odmawianie im prawa do głosowania wydawało się zarówno niewdzięczne, jak i śmieszne. Dlatego jeśli wojna w jakikolwiek sposób pomogła, to właśnie w tym – pomogła rozwiać irracjonalne lęki, które krążyły wokół wejścia kobiet do sfery publicznej. Ale prawo do głosowania było czymś więcej niż tylko nagrodą za ciężką pracę. Uzyskanie prawa do głosowania zostało osiągnięte dzięki kampaniom politycznym kobiet i ich zwolenników. W kilku krajach kobiety miały ograniczone prawa wyborcze, zanim mężczyźni otrzymali powszechne prawo wyborcze. Na przykład kobietom, które umieły czytać lub posiadały własność, przyznano prawo do głosowania, zanim otrzymali je wszyscy mężczyźni. W latach po drugiej wojnie światowej Organizacja Narodów Zjednoczonych zachęcała do prawa wyborczego kobiet. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, utworzona w 1979 r., uznaje prawo do głosowania za prawo podstawowe. Historia prawa wyborczego kobiet Starożytne Ateny są często wymieniane jako miejsce narodzin demokracji. Tylko dorośli obywatele płci męskiej w Atenach, którzy byli właścicielami nieruchomości, mieli w tamtych czasach prawo do głosowania. Europa przez kolejne stulecia była na ogół rządzona przez monarchów, chociaż w różnym czasie istniały różne formy parlamentu. W Kościele katolickim wysokie rangą opatki przyznawały niektórym kobietom prawo zasiadania i głosowania w zgromadzeniach narodowych. Scenariusz był taki sam w przypadku wysokich rangą przeoryszków w średniowiecznych Niemczech, których stopnie dorównywały stopniom niezależnych książąt imperium. Ich następcy protestanccy otrzymywali te same przywileje niemal do czasów współczesnych. Młoda Irokezka z wiosłem daje obraz siły i funkcjonalności. Credit@ Utica Phoenix W XVII wieku Marie Guyart była francuską zakonnicą, która pracowała ze wspólnotami Pierwszych Narodów Kanady. W 1654 r., w opisie praktyk sufrażystek kobiet Irokezów, Guyart napisał, że przestrzegały one matrylinearnego systemu pokrewieństwa. To wodzowie kobiet podejmowali decyzje i delegowali pierwszych ambasadorów do dyskusji o pokoju. Własność i pochodzenie były przekazywane w linii żeńskiej. To starsze kobiety głosowały i usuwały męskich wodzów dziedzicznych. I tak jak Irokezowie, wiele innych ludów Pierwszego Narodu Ameryki Północnej podążało za matrylinearnym systemem pokrewieństwa. Warunkowe wybory kobiet obowiązywały w Szwecji w Wieku Wolności (1718-1772). Inne „kraje”, które mogą być pierwszymi pretendentami do dawania prawo wyborcze kobiet obejmują Republikę Korsykańską (1755), Wyspy Pitcairn (1838), Wyspę Man (1881) i Franceville (1890). Niektóre z nich nie były niezależne, podczas gdy inne działały jako niezależne państwa tylko przez krótki czas. W 1756 roku w kolonialnej Ameryce Lydia Taft została pierwszą kobietą, która głosowała legalnie. Było to pod rządami brytyjskimi w kolonii Massachusetts. Głosowała przy trzech różnych okazjach na spotkaniu miasta Nowej Anglii w Uxbridge w stanie Massachusetts. W New Jersey białe kobiety, które były niezamężne i posiadały majątek, miały prawo do głosowania od 1776 do 1807 roku. W Sierra Leone (wówczas kolonia brytyjska) w wyborach w 1792 r. wszystkie głowy gospodarstw domowych miały prawo głosu. Z tego co najmniej jedna trzecia to etniczne Afrykanki. Dziewiętnasty wiek Potomkowie kobiet Hojność buntownicy, którzy osiedlili się na Pitcairn, uzyskali prawo do głosowania od 1838 r. W 1856 r. prawo to zostało przeniesione, gdy przesiedlili się na wyspę Norfolk. Mówi się, że współczesna demokracja pojawiła się, gdy obywatele płci męskiej uzyskali prawo do głosowania, zanim obywatele płci żeńskiej otrzymali to samo. Wyjątkiem było Królestwo Hawajów, gdzie w 1840 roku wszyscy obywatele otrzymali prawo wyborcze, bez wzmianki o płci. Jednak w 1852 r. poprawka do konstytucji wycofała głosowanie kobiet i nałożyła kwalifikacje majątkowe na głosowanie mężczyzn. Konwencja o prawach kobiet w Stanach Zjednoczonych Kiedy Elizabeth Cady Stanton spotkała Lukrecję Mott na Światowej Konwencji Przeciwko Niewolnictwu w Londynie w 1840 r., zasiano ziarno zmian. Mott i innym delegatkom odmówiono miejsca na konferencji tylko ze względu na ich płeć. Nie wiedzieli, że w Seneca Falls w stanie Nowy Jork ruszyła pierwsza Konwencja Praw Kobiet w Stanach Zjednoczonych. Stanton spotkał Susan B. Anthony w 1851 roku iw krótkim czasie obie kobiety przyłączyły się do walki o prawa wyborcze kobiet w USA. Elizabeth Stanton (siedzi) i Susan B. Anthony (stojąc). credit@Biblioteka Kongresu Wiele kobiet w Nowym Jorku pracowało w drukarniach i szwalniach i zawsze było wykluczonych z męskich związków zawodowych. W 1868 roku Anthony zachęcił te kobiety do utworzenia własnych Stowarzyszeń Kobiet Pracujących. W tym samym roku Antoni był delegatem na Krajowy Kongres Pracy. Namówiła kobiecy komitet pracy, by wezwała do równej płacy za równą pracę i głosowania na kobiety. Ale panowie na konferencji usunęli wzmiankę o głosowaniu. W Stanach Zjednoczonych kobiety na Terytorium Wyoming otrzymały prawa do głosowania i kandydowały na urząd w 1869 roku. Spory o taktykę między kolejnymi grupami wyborczymi często groziły sparaliżowaniem ruchu. National American Woman Suffrage Association uznało kampanię stan po stanie za skuteczną. Ale Narodowa Partia Kobiet nalegała na poprawkę do Konstytucji Stanów Zjednoczonych. W 1840 roku konstytucja Królestwa Hawajów ustanowiła Izbę Reprezentantów. Nie podano jednak żadnych szczegółów co do uprawnienia do udziału w wyborach. Według niektórych naukowców to pominięcie szczegółów umożliwiło kobietom głosowanie w pierwszych wyborach. W pierwszych wyborach głosy oddawano podpisując petycje. Ale ta interpretacja nie jest pozbawiona kontrowersji. W 1852 r. druga konstytucja wyraźnie stanowiła, że tylko mężczyźni powyżej dwudziestego roku życia mają prawo do głosowania. W 1849 roku Wielkie Księstwo Toskanii (Włochy) stało się pierwszym państwem europejskim, które uchwaliło prawo, które przyznało kobietom prawo do głosowania w wyborach administracyjnych. Tradycja była już nieformalnie w praktyce we Włoszech, zanim stała się oficjalna. Kolonie brytyjskie Wyspa Man, samorządne terytorium korony brytyjskiej, uwłaszczyło prawo kobietom, które posiadały nieruchomości w 1881 roku. Była to pierwsza akcja dotycząca prawa wyborczego kobiet na Wyspach Brytyjskich. Dwóch sufrażystek trzymających sztandar Narodowego Stowarzyszenia Sufrażystek Kobiet. kredyt@ USA Today Od 1889 do 1890 roku pacyficzna komuna Franceville utrzymała niezależność. Stał się pierwszym samorządnym narodem, który przyznał powszechne prawo wyborcze bez dyskryminacji ze względu na płeć czy kolor skóry. Chociaż kobiety miały prawo głosu, tylko biali mężczyźni mogli sprawować urząd. Wśród krajów, które pierwotnie były samorządnymi koloniami, ale później stały się niepodległe, Nowa Zelandia jako pierwsza przyznała kobietom prawo wyborcze w 1893 roku. Prawo do głosowania zawdzięczało głównie ruchowi kierowanemu przez Kate Sheppard. W tym samym roku brytyjski protektorat Wysp Cooka uznał to samo prawo. W 1894 r. Australia Południowa, będąca jednocześnie kolejną brytyjską kolonią, rozszerzyła nie tylko prawa wyborcze kobiet, ale także prawo kandydowania w wyborach do parlamentu. Dwudziesty wiek W 1902 roku australijski parlament federalny uchwalił ustawy, które zezwalały dorosłym kobietom na głosowanie i kandydowanie w wyborach. Jednak kobiety aborygeńskie niektórych stanów zostały wyłączone spod tego prawa. W Europie pierwszym miejscem, w którym przyznano prawo wyborcze kobiet, było Wielkie Księstwo Finlandii w 1906 roku. Było to również pierwsze miejsce w Europie kontynentalnej, które wprowadziło rasowo równe prawa wyborcze dla kobiet. W wyniku wyborów parlamentarnych w 1907 r. na pierwsze członkinie parlamentu przedstawicielskiego wybrano dziewiętnaście kobiet. W rosyjskiej prowincji autonomicznej była to jedna z wielu samorządnych akcji, które doprowadziły do starć z rosyjskim gubernatorem Finlandii. W 1917 roku doprowadziło to ostatecznie do powstania narodu fińskiego. Scenariusz wojny światowej W latach przed wybuchem I wojny światowej Norweżki uzyskały prawo wyborcze. Podczas I wojny światowej prawo do głosowania otrzymały także kobiety w Kanadzie, Danii, Polsce i Niemczech. Kobiety przed Białym Domem w 1917 r. domagające się pełnego dostępu do praw wyborczych. Credit@ Usługa Parku Narodowego W 1918 roku Ustawa o Reprezentacji Ludowej (Representation of the People Act) przyznała brytyjskim kobietom, które miały ponad trzydzieści lat, prawo do głosowania. Rok później Holenderki mogły głosować. Wraz z przejściem 19th Poprawka, Amerykanki zdobyły prawo w 1920 r. Mniejszości rasowe zdobyły prawo do głosowania na mocy ustawy o prawach wyborczych z 1965 r. W 1922 r. irlandzkie kobiety uzyskały takie same prawa jak mężczyźni, czyli obywatele powyżej 1930 roku życia. W Turcji kobietom pozwolono głosować w wyborach lokalnych w 1934 r. oraz w wyborach krajowych w 1944 r. Francuzki uzyskały prawo do głosowania w XNUMX r. przez emigracyjny rząd Charlesa de Gaulle'a. Stany Zjednoczone Komisja Praw Człowieka ONZ wprowadziła prawo głosu dla kobiet do prawa międzynarodowego. Eleanor Roosevelt została wybrana przewodniczącą. W 1948 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych przyjęła Powszechną Deklarację Praw Człowieka. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję o Prawach Politycznych Kobiet, która weszła w życie w 1954 r. Kobiety uzyskały równe prawa w zakresie prawa wyborczego, sprawowania urzędu i dostępu do usług publicznych na mocy prawa krajowego. Nowszym postępem w kwestii praw wyborczych kobiet jest przyznanie kobietom przez Bhutan pełnego prawa do głosowania w 2008 roku. W 2015 roku kobiety w Arabii Saudyjskiej mogły głosować w wyborach lokalnych i być mianowane do Zgromadzenia Konsultacyjnego. Wnioski Kampania wyborcza przyznana kobiety nie tylko prawo do głosowania, ale koleżeństwo i solidarność z innymi kobietami. Zjednoczeni i dumni z bycia częścią tej długiej krucjaty, solidarność, która została stworzona, przetrwała do końca ich życia. Prawo do głosowania jest wynikiem tysięcy kobiet, które zjednoczyły się w walce o prawo wyborcze. Dzięki ruchowi sufrażystek kobiety stawały się coraz bardziej wykwalifikowane w organizacjach oddolnych, co prowadziło do większego zaangażowania w społeczności lokalne, stanowe i narodowe. Oprócz wkładu finansowego, jaki wnieśli do ruchu, energia i czas, jakie sufrażystki włożyli w ich sprawę i poprawę statusu kobiet, pokazuje również związek między ruchem sufrażystek a segmentem filantropijnym. Poza uzyskaniem prawa do głosowania, ruch sufrażystek promował akcję publiczną wśród nowo uwłaszczonych kobiet. Dokonano tego poprzez tworzenie organizacji takich jak Liga Kobiet Wyborców. Ruch dał kobietom głos i większą amunicję do walki i wprowadzania zmian na szczeblu lokalnym i federalnym. Chociaż prawo do głosowania może nie być tak doceniane dzisiaj, jak było w przeszłości, jest ono służebnym przypomnieniem zmagań, z jakimi borykały się kobiety w przeszłości. i kobiety nadal wywierają wpływ ich społeczności i narody dzisiaj. Związane z: Antropologia: 11 fascynujących rytuałów i zwyczajów kulturowych w IndonezjiWpływ kultury The Beatles VS Queens na światAntropologia w modzie: odzież kulturowa w Afryce Środkowej
w polityce V Republiki Francuskiej Francja jest pierwszym państwem, w którym wprowadzono parytet. Od wejścia w życie ustawy partie polityczne mają obowiązek umieszczania równej liczby kandydatów płci męskiej i żeńskiej na listach wyborczych. Obowiązek ten ma niewątpliwie wpływ na zwiększenie liczby kobiet biorących czynny udział w polityce, chociaż – jak pokazują wyniki przedstawione w tabeli 1 – w wybo-rach przeprowadzonych bezpośrednio po wprowadzeniu parytetu nie zauważamy zdecydowanego zwiększenia liczby kobiet w tych organach. W Zgromadzeniu Narodowym liczba posłanek waha się od 1,4% (wybory z 1958 r.) do 12,3% (wybory z 2002 r.). Wzrost jest znaczny, jeśli odnosić się do pierwszej liczby, jednak już nie tak duży, jeśli porównamy z liczbą z ostatnich wyborów przed wprowadzeniem parytetu w 1997 r. kiedy kobiety stanowiły 10,9% ogółu posłów w Zgromadzeniu Narodowym. W wyborach do Senatu mamy bardzo podobna sytuację. W 1958 r. kobiety stanowiły 1,4% ogółu senatorów, w 1998 – 5,9%, w 2001 – 10,9%, ale w 2014 r. już 25%. 14 Konstytucja Republiki Francuskiej z dnia 4 października 1958 r., tek01/txt/konst/ [dostęp: 15 Pełny tekst art. 4 brzmi: „Partie i ugrupowania polityczne konkurują ze sobą w drodze wyborów. Powstają one i działają swobodnie. Powinny one przestrzegać zasad suwerenności narodowej i demokracji. Przyczyniają się one do zapewnienia zasady zawartej w art. 3 ust. 5 na warunkach określonych w ustawie”. 16 Loi n° 2000-493 du 6 juin 2000 tendant à favoriser l’égal accès des femmes et des hommes aux mandats électoraux et aux fonctions électives, do?cidTexte=JORFTEXT000000400185 [dostęp: Od praw wyborczych do parytetu. (Nie)równość płci w polityce... 61 Tabela 1. Ewolucja liczby kobiet zasiadających w Zgromadzeniu Narodowym i w Senacie Rok Zgromadzenie Narodowe Senat Liczba Udział [w %] Liczba Udział [w %] 1958 8 1,4 – – 1959 – – 5 1,6 1962 8 1,7 5 1,8 1965 – – 5 1,8 1967 11 2,3 – – 1968 8 1,6 5 1,8 1971 – 4 1,4 1973 8 1,6 – – 1974 – 7 2,5 1977 – 5 1,6 1978 20 4,1 – – 1980 – 7 2,2 1981 26 5,3 – – 1983 – 9 2,8 1986 34 5,9 9 2,8 1988 33 5,7 – – 1989 – – 10 3,1 1992 – – 16 5,0 1993 36 6,1 – – 1995 – – 18 5,6 1997 63 10,9 – – 1998 – – 19 5,9 2001 – – 35 10,9 2002 71 12,3 – – 2004 – – 56 16,9 2007 107 18,5 – – 2008 – – 75 21,9 2011 – – 77 22,1 2012 156 26,9 – – 2014 – – 87 25,0 2017 224 38,8 – – Źródło: opracowanie własne. 62 Renata Jankowska Tabela 2. Ewolucja liczby kobiet wybranych do rad regionalnych Rok Udział [w %] 1986 9,0 1992 12,1 1998 27,5 2004 47,6 2010 48,0 2015 47,8 Źródło: opracowanie własne. Tabela 3. Ewolucja liczby kobiet wybranych do rad miejskich Rok Udział [w %] 1959 2,4 1965 2,4 1971 4,4 1977 8,3 1983 14,0 1989 17,2 1995 21,7 2001 33,0 2008 35,0 2014 40,3 Źródło: opracowanie własne. Na szczeblu lokalnym partycypacja jest zdecydowanie wyższa. Udział kobiet w radach regionalnych wynosi 47,8% (w 1986 r. wynosił 9%). Warto zwrócić uwagę na dość istotną ewolucję liczby kobiet wybranych do rad regionalnych oraz do rad miejskich (tab. 2 i 3). 4. Podsumowanie Walka o przyznanie praw wyborczych dla kobiet we Francji, rozpoczęta w okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej, a zakończona w 1944 r., pokazuje pewien pa-radoks. Francja, tradycyjnie pojmowana jako kolebka praw człowieka, odmawia kobietom praw, które mężczyźni uzyskują prawie 100 lat wcześniej. Determinacja zwolenników sufrażyzmu nie tylko skutkuje ustanowieniem praw politycznych, Od praw wyborczych do parytetu. (Nie)równość płci w polityce... 63 ale jest też przyczynkiem do debaty na temat miejsca kobiety w przestrzeni politycznej. Miejsce to jest niewystarczająco wypełnione, stąd też wprowa-dzona została we Francji zasada parytetu, który ma zaktywizować politycznie kobiety. Wychodząc poza obszar rozważań poruszony w artykule i badając rzeczywisty udział kobiet w polityce V Republiki Francuskiej, zauważamy niewystarczającą reprezentację kobiet w instytucjach politycznych. Nasuwa się zatem pytanie o skuteczność mechanizmu parytetu. Wśród czynników niedoreprezentowania kobiet w polityce jest z pewnością brak korelacji pomiędzy mechanizmem prawnym a postrzeganiem, często tradycyjnym, roli kobiety w społeczeństwie. Niewątpliwie jednak ustawa o parytecie jest przyczynkiem do debaty na temat miejsca kobiet w przestrzeni publicznej, debaty, której Francja jest jedną z pre-kursorek, a która jest dość żywa w państwach europejskich. Literatura Achin C., Lévêque S., 2006, Femmes et citoyenneté politique, w: Femmes en politique, Paris: La Découverte, 7-31. Auclert H., 1908, Le vote des femmes, Paris: Giard et Brière. Beauvoir de S., 2003, Druga płeć, Warszawa: Jacek Santorski & Co. Bourdieu O., 2004, Męska dominacja, Warszawa: Oficyna Naukowa. Code civil, [dostęp: Code pénal de 1810, [dostęp: Condorcet 1790, Sur l’admission des femmes au droit de cité, classiques/condorcet/admission_femmes_droit_de_cite/condorcet_droit_de_cite_des_femmes. pdf [dostęp: Constitution de 1791, les-constitutions-de-la-france/ [dostęp: Cosanday F., 2000, La loi salique et la construction d’un espace public pour les femmes, w: A. Ble-ton-Ruget, M. Rubellin (red.), Regards croisés sur l’oeuvre de Georges Duby: femmes et féodalité, Lyon: Presses Universitaires, 263-186. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela z dnia 26 sierpnia 1789 r., txt/konst/ [dostęp: Duhet (red.), 1981, Cahiers de doléances des femmes en 1788 et autres textes, Paris: Edition des femmes. Godineau D., 1988, Citoyennes tricoteuses – Les femmes du peuple à Paris pendant la Révolution française, Aix-en-Provence: Alinéa. Gouges O. de, 1791, Deklaracja Praw Kobiety i Obywatelki, [dostęp: Harden Chenut H. 2012, L’esprit antiféministe et la campagne pour le suffrage en France, 1880- -1914, Cahiers du Genre, t. 1, nr 52: 51-73. Jacquier B., 2009, Alexandre Bérard: radical, franc-maçon, Vaux-en-Bugey: Oeuvre rouge. Konstytucja Republiki Francuskiej z dnia 4 października 1958 r., konst/ [dostęp: 64 Renata Jankowska Lagrave 2000, Une étrange défaite. La loi constitutionnelle sur la parité, Politix, t. 13, nr 51: 113-141. La Voix des femmes. Journal socialiste et politique, organe des intérets de toutes, 1848, http:// [dostęp: Le Manifeste des dix, „L’Express” z [dostęp: Loi n° 75-17 du 17 janvier 1975 relative à l’interruption volontaire de la grossesse, [dostęp: Loi n° 2000-493 du 6 juin 2000 tendant à favoriser l’égal accès des femmes et des hommes aux mandats électoraux et aux fonctions électives, do?cidTexte=JORFTEXT000000400185 [dostęp: Michalak B., Sokala A., Uziębło P., 2013, Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Warszawa: Wolters Kluwer Polska. Offen K., 2004, Des modèles nationaux (1940-1945), w: E. Gubin i in. (red.), Le siècle des féminismes, Paris: Editions de l’Atelier/Editionsouvrières, 65-79. Ordonnance du 21 avril 1944 Portant organisation des pouvoirs public en France Après la libération, [dostęp: Rauzduel 2000, Du cens à la parité: la conquête électorale féminine pour le droit de vote selon l’exemple de la France, Les Cahiers de droit, nr 414: 745-780. Remontrances, plaintes et doléances des dames françaises à l’occasion de l’assemblée des états généraux, 1789, w: Les Femmes dans la Révolution française, t. 1, Paryż: EDHIS, 1-15. Servan-Schreiber C., 1998, La parité, histoire d’une idée, état des lieux, w: (red.), La Parité: enjeux et mise en oeuvre, Toulouse: Presses Universitaires du Mirail, 35-40. Spinassou R., 1848, Le droit de vote des femmes en France: Un événemen tclé passé sous silence, [dostęp: Tasca C., 1998, Rapport (au nom de la commission des lois), sur le projet de loi constitutionnelle (n° 985) relatif à l’égalité entre les femmes et les hommes, pdf/rapports/ [dostęp: Wysłobocki T., 2013, Zapomniana płeć – jak Rewolucja Francuska nie chciała pamiętać o kobietach, Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Romanica, nr 8: 223-231. From Voting Rights to Gender Quotas. Gender (In)Equality in Contemporary France Politics Summary. Electoral law is what safeguards one of the most fundamental democratic rights, since in democratic regimes citizens participate in state governance through their representatives. France is often depicted as the cradle of human rights, and it is at the same time a country where women have been claiming a permanent and equitable place in public space since the 18th century. Although the universal electoral law enacted in 1848 applied to French citizens only, it had the long-term effect of strengthening the feminist (suffragist) movement, eventually leading to the granting of women’s suffrage in 1944. The profound socio-economic changes spanning the 1960s and 1970s and the low rate of women’s participation in representative bodies spurred further amendments of the electoral law mandating gender parity. Keywords: women’s suffrage, gender parity, suffragette, suffragist, Olympe de Gouges Chorzowskie Studia Polityczne Nr 14 rok 2017